Yenidoğanlarda en sık karşılaşılan sağlık problemlerinden birisi olan sarılık, bebeğinizin cildinin ve gözlerinin sararması durumunu ifade eder. Kanda çok fazla bilirubin olması kaynaklı yaşanan bu sağlık sorununun en temel sebebi dolaşım sisteminin çalışma prensibine karşın bebeğinizin henüz doğmuş olmasıdır.
Yine de çoğu bebekte görülen yenidoğan sarılığı normal sayılır ve pekte endişe edilmesini gerektirmez. Fakat sarılık uzun sürdüyse ya da aralıklarla devam ediyorsa burada endişelenecek çeşitli sağlık sorunları olabilir.
Yenidoğan Sarılığı Nedir?
Bebeğin doğumundan itibaren 2-3 günlük süre içerisinde meydana gelen sarılığa yenidoğan sarılığı denir. Çok sık yaşandığı için kendi özelinde bir isme sahip olmuştur. Sarılık aslında cildin ve gözlerdeki beyazlığın sararması durumudur.
Yenidoğan bebeklerde sarılık probleminin görülmesinin en önemli nedeni kandaki yüksek bilirubin seviyesidir. Sarılık ilk olarak yüz bölgesinde görülür ve daha sonra vücudun geri kalanına yayılır.
Sarılığın tespiti en iyi doğal ışık altında olur ve koyu ten rengine sahip bebeklerin sarılık geçirdiğini fark etmek beyaz tenli bebeklere nazaran daha zor olur.
Sarılıktan şüphelenen kişilerin gözle tanı koymaya çalışmak yerine bir sağlık uzmanına başvurarak bebeğinin kanındaki bilirubin miktarını ölçtürmesi gerekir.
Yenidoğan Sarılığı Neden Olur?
Yenidoğan bebeklerde görülen sarılık bebekler arasında % 60 gibi bir oranda oldukça yaygındır. Bu sarılığa neden olan faktör yüksek bilirubin yani kırmızı kan hücrelerinin parçalanması nedeniyle oluşan bir maddedir. Bilirubinin vücuttan atılmasını karaciğer sağlar.
Yenidoğan bir bebeğin karaciğeri bilirubini kan dolaşımından söküp atacak kadar verimli çalışmaz, olgunlaşıncaya kadar da bilirubin vücutta kalmaya devam ederek sarılık problemine neden olur.
Buna karşın karaciğer gelişmeye başladıkça ve bilirubin kırmızı kan hücrelerindeki ağırlığını kaybetmeye başladığında sarılık kendiliğinden geçmeye başlar.
Yenidoğan sarılığı genellikle 1-2 hafta kadar sürer ve daha sonra kendiliğinden geçer.
Sarılığın ortaya çıkmasına neden olabilecek nadir rastlanan sebepler de vardır. Sarılığın diğer nedenleri arasında şunlar gösterilebilir:
- Anne ile kan uyumsuzluğu nedeniyle kırmızı kan hücrelerinden bilirubin salınımının artması,
- Erken doğum,
- Kan pıhtılaşmasında yaşanan sorunlar ya da diğer kan sorunları,
- Doğum sırasında aşırı morarma,
- Emzirmeyle ilgili çeşitli sorunlar.
Sarılık Belirtileri Nedir?
Sarılığın en temel ve sık karşılaşılan belirtisi cildin ve gözlerdeki beyaz kısmın sararmasıdır. Bazı durumlarda yani ciddi sarılık sorununun söz konusu olduğu durumlarda bebeğiniz çok uykulu görülecek ve beslenmekte güçlük çekecektir.
Sarılık Zararlı Mı?
Sarılık tedavi edilmezse ve bilirubin seviyeleri 25 mg’ı aşarsa beyin felci, sağırlık ya da çeşitli beyin hasarı problemlerinin ortaya çıkması mümkün olabilir. Çoğu zaman böyle bir durum söz konusu olmaz, ancak yine de sarılığa neden olan tıbbi gerekçenin doktor tarafından mutlaka araştırılması gerekir.
Yenidoğan bebekler uykulu olurlar ve bu durum bebeğin daha kötü beslenmesine neden olabilir. Daha iyi beslenemediği sürece de sarılık probleminin daha da kötüleşmesi söz konusu olabilir. Beslenme çok önemlidir.
Sarılık Nasıl Tedavi Edilir
Sarılık probleminin tedavisi çoğu zaman vücudun kendisi tarafından olur ve doktor müdahalesine gerek kalmaz. Sık beklenmeye başlayan bebekler karaciğerleri sayesinde sarılık probleminin üstesinden kendiliğinden gelebilmektedir. Yine de bebeğin kanındaki bilirubin seviyelerinin beklenmedik şekilde artıyor olması daha agresif bir tedavi yaklaşımını gerektirebilir.
Sarılık tedavisi şunları içerir:
- Bağırsakları teşvik edip karaciğerin verimli çalışmasını sağlamak için sık ve iyi beslenme. Bağırsak hareketleri bilirubinin vücuttan atılmasına ciddi şekilde yardımcı olabilir.
- fototerapi bebeğinizin cildinde bilirubinin parçalanmasına yardımcı olan bir ışıktır. Bebeğiniz hastanedeyse ya da sarılık problemi nedeniyle hastaneye yatırılırsa uygulanabilecek tedavi tekniklerinden birisidir. Yeni teknoloji sayesinde evde de bu tedavinin uygulanması mümkün hale getirilmiştir.
- Bazı uzmanlar bebeğin hafif güneş ışığı görecek şekilde durmasının da hafif sarılık vakalarında iyileştirici etkide bulunduğunu söylemektedir.
- Ciddi sarılık vakalarının söz konusu olduğu durumlarda kan nakli ya da kan değişimi gibi çok ciddi operasyonların yapılması muhtemeldir.
Sonuç
Genel itibariyle yenidoğan sarılığı nedir ve ne zaman endişe edilmelidir gibi konulara değinilen yazımızdan çıkarılacak sonuç sarılığın genel itibariyle yenidoğanlarda sık görülen bir sağlık sorunu olduğudur. Bu sağlık sorunu bebeğinizin karaciğeri tekrar iyi çalışmaya başladıktan sonra kendiliğinden geçecek ve verimli çalışan karaciğer sarılığı tedavi edebilecektir.
Bu nedenle sarılık problemiyle karşılaşıldığında hemen endişe edilmemeli, sadece doktora gidilerek kandaki bilirubin seviyesinin normal düzeyinde olup olmadığı ölçtürülmelidir. Ölçüm sonrasında doktorunuz da gerekenleri söyleyecek ve yapmanız gerekenleri belirtecektir.
Sarılık, sadece düşmeyen ya da sürekli artan bilirubin seviyesi sonrasında ciddi bir problem halini alır ki bu çok nadir karşılaşılan bir problemdir. Yenidoğan bebeklerin % 60’ında sarılık görülse de bu bebeklerin çok büyük bir kısmı 1-2 hafta içerisinde bu problemin üstesinden kendiliğinden gelmektedir. Bu süreçte annelerin dikkat etmesi gereken en önemli şey bebeğin sık ve iyi beslendiğinden emin olmak, sürekli uyku halinde olup olmadığıyla ilgili gözlem yapmaktır.
Yenidoğan bebeklerde uyku sık görüldüğünden dolayı bu ayrımı yapmak zor olabilir, dolayısıyla bilirubin ölçümü sonrasında bu yapılmalıdır.
